Cilt Kanserinde Işın Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Bu anlamda, Işın Tedavisi (Radyoterapi), 1 ila 10 hafta gibi bir süre boyunca, haftada beş gün olacak şekilde uygulanır. Seanslar o hastaya özel olarak oluşturulan tedavi planına bağlı olarak 10-30 dakika arasında sürebilir.
Contents
- 1 Işın tedavisi kanserin hangi evrede uygulanır?
- 2 Işın tedavisi kaç günde bir yapılır?
- 3 Işın tedavisi acı verir mi?
- 4 Işın tedavisinde neler yenmez?
- 5 Işın tedavisi saç döker mi?
- 6 Işın tedavisi mi yoksa kemoterapi mi?
- 7 Işın tedavisi aç mı tok mu?
- 8 Işın tedavisi ameliyattan ne kadar sonra yapılır?
- 9 Işın tedavisinde neler yenmez?
- 10 Işın tedavisi mi yoksa kemoterapi mi?
Işın tedavisi ne kadar sürüyor?
Kanser Türlerine Göre Işın Tedavisi Süreleri Genel olarak 3 ila 10 hafta süren bu tedavi yöntemi kanser türüne hastanın doz alabilme durumuna göre değişiklik gösterebilir.
Işın tedavisi ne zaman sonuç verir?
Genellikle tedavinin ikinci haftasının bitmesiyle başlar. Bazı yan etkiler tedaviden sonra haftalar ya da aylarca sürebilir. Çoğu yan etki tedavinin bitmesinden bir ay sonra ortadan kalkar. Nasıl hissettiğiniz yaşam biçiminiz ve size ait faktörlere de bağlıdır.
Işın tedavisinden sonra ne olur?
Radyoterapinin yan etkileri var mıdır? – Kanser tedavisi sırasında hastalığın kendisi gibi uygulanan tedaviler de yakınmalara neden olmaktadır. Radyoterapi yan etkileri erken ve geç olmak üzere ikiye ayrılır. Erken yan etkiler tedavi sırasında, geç etkiler ise tedavi bittikten 3-6 ay sonra ortaya çıkmaktadır.
Işın tedavisi kanserin hangi evrede uygulanır?
1 Ağustos 2017 Salı | Kanser Radyoterapi (ışın tedavisi), yüksek enerjili ışınların tedavi amacıyla kullanıldığı, kanserin temel tedavi yöntemlerinden biridir. Radyoterapide kullanılan iyonizan ışınların temel etki mekanizması, tümör DNA’sını hasara uğratarak ilk aşamada tümör hücrelerinin çoğalmasını engellemektir.
Genetik hasara uğrayan hücreler birkaç bölünme sonrasında ölürler. İyonizan ışınlar insanın normal dokularındaki normal hücrelerde de DNA hasarı yaparlar, ancak tümör hücreleri bu hasardan kurtulamazken normal hücreler bu hasarı tamir edebilme yeteneğine sahiptir. Radyoterapi (ışın tedavisi) toplumdaki yaygın inanışın aksine sadece hastalığın son aşamalarında, hastanın şikayetlerini gidermek amacıyla kullanılmaz.
Radyoterapi, akla gelebilecek hemen tüm organ tümörlerinin en erken evrelerinden en son aşamalarına kadar yeri olan, etkili bir tedavi yöntemidir. Hastanın ve hastalığın durumuna göre, diğer tedavi modaliteleri ile birlikte, ardışık olarak ya da tek başına bir tedavi seçeneği olarak kullanılabilir.
Ameliyat öncesi radyoterapi (Neoadjuvan) : Akciğer ve Rektum tümörleri başta olmak üzere bazı tümörlerde radyoterapi ameliyat öncesinde uygulanarak tümörün küçülmesini ve ameliyat yükünün azaltılmasını sağlar. Böylece örneğin barsak tümörlerinde kolostomi adı verilen barsak ucunun karın cildi dışına ağızlaştırılması durumundan kurtulmak ya da akciğer tümörlerinde bütün akciğerin alınması yerine sadece bir lobunun alınması mümkün olabilmektedir. Ameliyat sonrası radyoterapi (Adjuvan) : Başta meme tümörleri olmak üzere birçok tümör tipinde ameliyattan sonra radyoterapi uygulanır. Bunun amacı, hastalık bölgesinde kalmış olması muhtemel tümör hücrelerini yok ederek hastalığın sonraki yıllarda yeniden nüks etmesini önlemektir. Tek başına radyoterapi (Primer) : Ses telleri (Larenks) tümörü, Prostat kanseri vb hastalıklarda radyoterapi tek başına bir tedavi seçeneği olabilir ve hem oldukça iyi sonuçlar alınır hem de bazı avantajlar sağlanır. Örneğin ses tellerinin tümörlerinde cerrahi yöntem de bir seçenektir ve iki yöntemle de benzer derecede başarılı sonuçlar alınır ama radyoterapi ile aynı zamanda hastanın sesi, cerrahi yönteme göre çok daha üst düzeyde korunur. Şikayetlere yönelik radyoterapi (Palyatif) : İleri evre hastalarda görülen metastaz durumlarında radyoterapi önemli bir tedavi seçeneğidir. Özellikle beyin ve kemik metastazlarında radyoterapi en değerli seçenektir. Burada amaç hem metastazın yol açtığı ağrı, kanama, nefes darlığı gibi yakınmaları önlemek hem de patolojik kırıklar, felç, bilinç bozuklukları gibi çok daha ciddi durumların önüne geçmektir.
Işın tedavisi kaç günde bir yapılır?
Çoğunlukla 3 ila 9 hafta boyunca haftada 5 kür olarak uygulanan radyoterapi, bazen günde bir defadan fazla da yapılabilir. Hastaya günlük olarak küçük dozlarda verilen radyoterapinin her seansı yaklaşık 15 dakika kadar sürer.
Işın tedavisi acı verir mi?
Radyoterapide kullanılan yüksek enerjili ışınların vücuda girişi, aynı tomografi ya da MR çektirirken olduğu gibi, kesinlikle hissedilmez. Bazı hastalar tedavi esnasında acı çekeceklerinden endişe ederler ama böyle bir şey söz konusu değildir. Radyoterapinin birçok yan etkisi olabilir ama bunlar tedavi süresi ilerledikçe ve günlük hayatta yaşanan belirtilerdir.
Işın tedavisinde neler yenmez?
Radyoterapi, kanserli hücrelerin yüksek enerjili ışınlarla tahrip edilmesidir. Radyoterapi alan hastalarda yorgunluk, cilt problemleri, duygusal değişiklikler, kan değerlerinde değişiklikler, saç dökülmesi ve beslenme problemleri olabilmektedir. Bu yan etkiler radyoterapi uygulanan alana göre farklılık gösterebilmektedir.
- Radyoterapi yapılan alan baş ve boyun bölgesi ise tat almada bozukluk, mukozit, ağız içi yaralar, diş çürümesi, yutma güçlüğü gibi yan etkiler oluşabilmektedir.
- Bu yan etkiler kilo kaybı ve iştahsızlık yaratabilir.
- Böyle bir durumda katı gıdalar yerine komposto, çorba, muhallebi, yoğurt, hoşaf tarzı daha yumuşak ve sulu gıdalar tercih edilmelidir.
Asitli, baharatlı ve acılı besinlerden uzak durulmalı, sıcak yiyecekler yerine daha ılık ve soğuk gıdalar tüketilmelidir. Karın bölgesine uygulanan radyoterapi de ise yan etki olarak daha çok ishal, bulantı ve kusma olmaktadır. Bulantınız olduğunda yağlı ve kızartılmış besinleri tüketmekten kaçının.
- Daha hafif haşlama tarzı veya kraker, kızartılmış ekmek, galeta tarzı kuru gıdaları tercih edebilirsiniz.
- İshaliniz olduğunda bol bol sıvı tüketmeye özen gösterin.
- Meyve olarak kabuksuz elma, muz veya şeftali tercih edebilirsiniz.
- Bunun dışında yayla çorba, patates haşlaması, yoğurt, pirinç lapası, yağsız haşlanmış makarna tüketebilirsiniz.
Yağlı, kızartılmış, baharatlı besinlerden uzak durmaya çalışın. – Sağlıklı ve yeterli beslenme, tedaviden daha olumlu cevap almanızı ve bağışıklığınızın güçlenmesini sağlar. Bu nedenle öğün atlamadan, düzenli yemek yemeye özen gösterin. – Proteinler, vücut dokularının korunmasına ve zarar gören dokularınızın yenilenmesine yardım eder.
Işın tedavisi saç döker mi?
19 Haziran 2017 Pazartesi | Kanser Radyoterapi, saçlı bölgeye yani kafa tasına uygulanmıyorsa saç dökmez. Ama tedavi saçlı deriye uygulanıyorsa saç dökülmesi görülebilir. Çünkü radyoterapi lokal bir tedavi yöntemidir ve faydalı etkisi de, yan etkisi de sadece tedavinin uygulandığı bölge ile ilişkilidir.
Yani örneğin akciğer tümörü için yapılan radyoterapi kesinlikle saç dökülmesi yapmaz ama beyin tümörüya da saçlı deriye isabet eden bazı baş-boyun tümörlerinde uygulanan radyoterapi saç dökülmesi yapabilir. Saç dökülmesinin şekli ve derecesi radyoterapi uygulanan volüme ve toplam doza göre değişir. Tüm beyinin ışınladığı (beyin metastazı gibi) olgularda saçlı derinin her bölgesinde saç dökülmesi olabilir.
Beyinin bir bölgesinin ışınlandığı (birincil beyin tümörleri, baş-boyun tümörleri gibi) durumlarda ise sadece o bölgede dökülme olur. Radyoterapide görülen saç dökülmesi çoğu zaman geçicidir ve tedaviden sonra saçlar yeniden çıkar. Bazı beyin tümörlerinde yüksek radyasyon dozlarına çıkmak gerekebilir ve bu olgularda saçların yeniden çıkması gecikebilir veya çok nadir olarak hiç çıkmayabilir.
Işından sonra ne yapılmalı?
Her hasta için uygulanacak radyasyon dozu ve tedavi günü sayısı farklılık göstermektedir. Radyoterapi her gün bir tedavi olarak uygulanmakla birlikte nadir olarak da günde 2 kez tedavi verilebilmektedir. Genellikte tedavi başında doktorunuz size kaç gün tedaviye geleceğinizi bildirmektedir.
Bazı durumlarda tedavi sonunda, hastalığın durumu veya şikayetlere göre tedavi sayısı değişiklik gösterebilmektedir. Eksternal radyoterapi, günlük küçük dozlarda, haftanın 5 günü Pazartesi’den Cuma’ya kadar olacak sekilde uygulanmaktadır. Bazı tümör tiplerinde her fraksiyon arasındaki zaman, doktorunuz tarafından planlanarak konulmaktadır.
B u uygulama, normal dokuların toparlanması ve tamiri için zaman kazandırmaktadır. Tedavilerin arka arkaya uygulanması önemli olup, doktorunuz ile konuşmadan tedavinin yarıda kesilmesi veya uzun aralar verilmesi zararlı olabilir. Tedaviye ara verildiği günler, tedavinin toplam fraksiyon sayısını değiştirmediğinden tedavi sonuna gün olarak eklenmektedir.
Tedavi şemanızın uygulanmasında radyoterapi terapistleri size yardımcı olacaktır. Tedavi aşaması Radyoterapi uygulaması, radyolojide film çektirmeye benzemektedir. Kullanılan cihazlar genellikle lineer akseleratör cihazları olup radyoterapide temel olan tedavinizi yönlendirecek ekiptir. Cihaz tek başına tedavi yapmamaktadır, teknoloji ne kadar gelirse gelişsin, tedavinizi yönlendirecek doktor, hemşire, radyoterapi teknikeri ve medikal fizik uzmanından oluşan ekip olacaktır.
Tedavi uygulamanız sırasında herhangi bir ses, ışık görmeyecek veya koku duymayacaksınız. Tedavi canınızı yakmayacaktır ve hiçbir şey hissetmeyeceksiniz. Tedavi makineleri çok büyük olmalarına ve çalışırken gürültü yapabilmelerine rağmen, gevşemeye ve normal şekilde nefes alıp vermeye çalışın.
- Cihaz etrafınızda dönebilir ancak size çarpmayacak veya dokunmayacaktır.
- Pozisyonunuz ayarlandıktan sonra, tekniker size tedavinin bittiğini söyleyene kadar kıpırdamamanız gerekir.
- Her tedavinizde aynı pozisyonda olacaksınız.
- Masadaki pozisyonunuz ayarlandığında tekniker odadan çıkar, odanın kapısını kapatır ve sizi kapalı devre televizyondan izler.
Tedavi sırasından radyoterapi teknikerleri siz bu kamera aracılığı ile görebilir ve duyabilirler. Herhangi bir ihtiyaç durumunda elinizi kaldırmanız veya normal ses ile seslenmeniz halinde odaya girilecek ve yardımcı olunacaktır. Radyoterapi sırasından, odada mikrofon sistemi mevcut olup, ihtiyacınız halinde sizinle sesli olarak iletişime geçebilirler.
Tedavinin kendisi kısadır ve sadece birkaç dakika sürer, fakat işlemler bitene kadar tedavi odasında 15-30 dakika kalmanız gerekebilir. Tedavileriniz öncesi kalite kontrol yapılması amacı ile dijital film veya tomografi çekilmekte olup, bu işlem görüntü kılavuzluğunda radyoterapi olarak tanımlanmaktadır.
Tedaviniz tamamlandıktan sonra terapistler sizin kalkmanız ve tedavi odasından çıkmanıza yardımcı olacaklardır. Üzerinizde herhangi bir radyasyon taşımayacaksınız. Bu aşamadan sonra günlük aktivitelerinie devam edebilirsiniz. Tedaviniz ile eş zamanlı olarak kemoterapi uygulanmaktadır.
Işın tedavisi zararlı mı?
Riskler – Radyasyon tedavisinin yan etkileri, vücudunuzun hangi kısmının radyasyona maruz kaldığına ve ne kadar radyasyon kullanıldığına bağlıdır. Bazı hastalar hiçbir yan etki yaşamaz veya birkaç tane yaşayabilir. Çoğu yan etki geçicidir, kontrol edilebilir ve tedavi sona erdikten sonra genellikle zamanla kaybolur. Tedavi edilen vücudun bir kısmındaki yaygın yan etkiler:
Tedavi yerinde saç dökülmesi (bazen kalıcı), tedavi yerinde cilt tahrişi, yorgunluk Ağız kuruluğu, kalınlaşmış tükürük, yutma güçlüğü, boğaz ağrısı, yemeklerin tadındaki değişiklikler, bulantı, ağız yaraları, diş çürüğü Yutma güçlüğü, öksürük, nefes darlığı Bulantı, kusma, ishal İshal, mesane tahrişi, sık idrara çıkma, cinsel işlev bozukluğu
Bazı yan etkiler daha sonra ortaya çıkabilir. Örneğin, nadir durumlarda, radyasyonla tedavi edilen ilk kanserden farklı yeni bir kanser (ikinci birincil kanser) yıllar sonra gelişebilir. Doktorunuzdan, tedaviden sonra ortaya çıkabilecek kısa ve uzun vadeli olası yan etkiler hakkında bilgi alabilirsiniz.
Işın tedavisi mi yoksa kemoterapi mi?
– Kemoterapi nedir? – Kemoterapi geniş anlamıyla ilaç tedavisi demektir. Tıbbın diğer alanlarında, özellikle infeksiyon hastalıklarında antibiyotiklerin kullanılması kemoterapi olarak adlandırılabilir. Konumuz onkoloji olduğunda kemoterapiyi “kanserin ilaçla tedavisi” diye tanımlayabiliriz.
– İlaçlar tıbbın diğer alanlarında kullanılan ilaçlardan daha mı farklı? – Bunlar, etki mekanizmaları farklı ve genel olarak yan etkileri daha ağır ilaçlardır. Yan etkilerinin ağırlığı kanser hücresini öldürürken normal hücrelere de zarar vermelerinden kaynaklanmaktadır. Genel olarak damar yoluyla verilir, ağızdan da alınabilir, kas içine de yapılabilirler.
Nadiren, cilt üzerine sürülen krem şekilleri de kullanılabilmektedir. Hatta özel kanüllerle belli bir organın damarına da verilebilirler. – Kemoterapi uygulaması konusunda daha detaylı bilgi alabilir miyiz? – Pratik hayatta en çok kullandığımız yöntem ilaçların damar yoluyla verilmesidir.
- Demin de söylediğim gibi bazen organa giden damara ilaç verilebilir.
- Örneğin karaciğere metastaz yapmış bir kanserde karaciğere giden damara doğrudan verilir.
- Bu şekilde etkisi daha yoğun oluyor öyleyse? – Evet, böylece daha çok o kısma etkili oluyor.
- Vücuda da yayılıyor ama diğer dokulara daha az miktarda ilaç gitmiş oluyor.
– Her kanser hastasına kemoterapi uygulanıyor mu? – Hayır uygulanmıyor. Mutlaka her kanser vakasına kemoterapi verilecek diye bir kural yok. Kanserde temel olarak kullanılan tedavileri sayacak olursak, 1. Cerrahi (tümörün çıkarılması), 2. İlaç tedavisi dediğimiz kemoterapi, 3.
Işın tedavisi dediğimiz radyoterapi yöntemleri vardır. – Son yıllarda yeni tedavi yöntemleri konusunda da büyük gelişmeler var, ama şu anda yaygın olarak uygulanan, bu üç tedavidir. Tabii kanserin cinsi ve yaygınlık derecesine bağlı olarak, bu tedavilerden biri, ikisi ya da hepsi kullanılabiliyor. – Aynı anda radyoterapi ve kemoterapi uygulanabiliyor yani.
– Evet yapılabilir. Bizim konkomitant dediğimiz, aynı anda hem ilaç verip, hem de radyoterapi uyguladığımız kanserler vardır. Kemoterapi ve radyoterapiyi arka arkaya da verebilirsiniz. Kanser tedavisinde yukarıda saydığımız yöntemler farklı sıralarda birlikte uygulanabilir.
Örneğin, hastaya cerrahi yapılır, arkasından radyoterapi uygulanıp yine kemoterapi verilebilir. Cerrahi öncesi kemoterapi verilerek tümörün küçültülmesi sağlanır ve daha sonra hasta cerrahiye gönderilir. Cerrahinin ardından yine kemoterapi verilebilir. Yani cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi dediğimiz yöntemler, birlikte veya tek olarak ve değişik sıralarda olmak üzere kullanılabilir.
Bunların ne şekilde kullanılacağı komplike bir iştir, o kanserle ilgili onkoloji bilgisini gerektirir. – Radyoterapi ve kemoterapi arasındaki fark nedir? – Radyoterapi lokal bir tedavidir. Belli bir bölgenin ışınla tedavisidir. Kemoterapi ise tüm vücutta etkisini gösterir, gözle görülmeyen kanser hücrelerine de etki yapar.
Işın tedavisi can yakar mı?
Radyoterapi; radyasyonun bazı cihazlar yardımıyla çoğu zaman kanser tanısı konmuş bazen de daha iyi huylu olan ama tümörlere ve o hücrelerinin DNA’sını yok etmek adına yapılan bir tedavi yöntemidir. Genellikle %70-80 oranında external denilen dışardan radyoterapi uygulamaları yapılır.
Bunlar için bir cihaz altyapısı gereklidir. Hastalar bu cihazların olduğu odaya sokulur. Hastalar cihaza alınır, bu cihazların yatağı vardır, hasta yatağa yatar. Tedaviye özgü hangi bölge ışınlanacaksa o bölgeyi ortaya çıkaran bölge tedavi altına alınır. Radyoterapinin olmazsa olmazı hastanın rahat olmasıdır.
Hasta aynı zamanda hareketsiz de olmalıdır. Daha sonra da personel odadan dışarıya çıkar yan koridordaki kumando paneline girer. Bu kumanda panelinden hastanın doğru bölgelerinin tedavi edildiği her uygulamadan önce itinalı bir şekilde incelenir, gerekirse iki boyutlu gerekirse üç boyutlu yapılır daha sonra da ışın tedavisi uygulanır.
- RADYOTERAPİ UYGULAMASI SIRASINDA YANMA, ACI DUYMA, ÇARPMA GİBİ DURUMLAR GÖZLENMEZ.
- Hastalar sanılanın aksine radyoterapi sırasında radyasyon aldıklarını fark etmezler.
- Tedavinin aktif olarak uygulaması genelde 2 veya 3 dakikayı geçmez.
- Hastanın odanın içerisinde kalma süresi ise yine 15 dakikayı bulur.
Bu bir seanstır. Radyoterapi tedavisi seans şeklinde gerçekleşir. Hasta odadan çıktıktan sonra kişinin vücudunda radyasyon kalmaz.
Işın tedavisi aç mı tok mu?
Reflü nedeni ile yemek borusu tahriş olasılığı artabileceği için yemek saati mutlaka uykudan 3 saat önce olmalıdır ve yemekten sonra hasta en az 30 dakika dik oturmalıdır. Tedavi esnasında iştahsızlık görülme olasılığı yüksek olduğu için acıkmayı beklemeden sık ve az porsiyonlarla yemek gereklidir.
Işın tedavisi ameliyattan ne kadar sonra yapılır?
Ameliyattan sonra yara iyileşmesini takiben 1-2 hafta sonra radyoterapiye başlanabilir. Eğer kemoterapinin önce uygulanması düşünülüyor ise, radyoterapiye daha sonra başlanabilir; ama bu çok gecikmemeli. Işın tedavisinin ameliyat sonrası ilk 16 hafta içinde uygulamasının daha etkili olduğu bildiriliyor.
Işın tedavisi hangi durumlarda yapılır?
Radyoterapi hangi durumlarda yapılır? – Kolorektal, akciğer, yumuşak doku kanserlerinde cerrahi öncesi, operasyon sonrası kanser nüksünü önleme amaçlı ya da küçük hücreli akciğer kanserinde beyin bölgesine tedavi yanıtına göre koruyucu amaçlı uygulanabilir.
Işın tedavisinde neler yenmez?
Radyoterapi, kanserli hücrelerin yüksek enerjili ışınlarla tahrip edilmesidir. Radyoterapi alan hastalarda yorgunluk, cilt problemleri, duygusal değişiklikler, kan değerlerinde değişiklikler, saç dökülmesi ve beslenme problemleri olabilmektedir. Bu yan etkiler radyoterapi uygulanan alana göre farklılık gösterebilmektedir.
- Radyoterapi yapılan alan baş ve boyun bölgesi ise tat almada bozukluk, mukozit, ağız içi yaralar, diş çürümesi, yutma güçlüğü gibi yan etkiler oluşabilmektedir.
- Bu yan etkiler kilo kaybı ve iştahsızlık yaratabilir.
- Böyle bir durumda katı gıdalar yerine komposto, çorba, muhallebi, yoğurt, hoşaf tarzı daha yumuşak ve sulu gıdalar tercih edilmelidir.
Asitli, baharatlı ve acılı besinlerden uzak durulmalı, sıcak yiyecekler yerine daha ılık ve soğuk gıdalar tüketilmelidir. Karın bölgesine uygulanan radyoterapi de ise yan etki olarak daha çok ishal, bulantı ve kusma olmaktadır. Bulantınız olduğunda yağlı ve kızartılmış besinleri tüketmekten kaçının.
Daha hafif haşlama tarzı veya kraker, kızartılmış ekmek, galeta tarzı kuru gıdaları tercih edebilirsiniz. İshaliniz olduğunda bol bol sıvı tüketmeye özen gösterin. Meyve olarak kabuksuz elma, muz veya şeftali tercih edebilirsiniz. Bunun dışında yayla çorba, patates haşlaması, yoğurt, pirinç lapası, yağsız haşlanmış makarna tüketebilirsiniz.
Yağlı, kızartılmış, baharatlı besinlerden uzak durmaya çalışın. – Sağlıklı ve yeterli beslenme, tedaviden daha olumlu cevap almanızı ve bağışıklığınızın güçlenmesini sağlar. Bu nedenle öğün atlamadan, düzenli yemek yemeye özen gösterin. – Proteinler, vücut dokularının korunmasına ve zarar gören dokularınızın yenilenmesine yardım eder.
Işın tedavisi Ameliyattan ne kadar sonra yapılır?
Ameliyattan sonra yara iyileşmesini takiben 1-2 hafta sonra radyoterapiye başlanabilir. Eğer kemoterapinin önce uygulanması düşünülüyor ise, radyoterapiye daha sonra başlanabilir; ama bu çok gecikmemeli. Işın tedavisinin ameliyat sonrası ilk 16 hafta içinde uygulamasının daha etkili olduğu bildiriliyor.
Işın tedavisi alırken nelere dikkat edilmeli?
Günde en az 2 litre sıvı tüketmek gereklidir. Öncelikle su ya da asitli olmayan içecekler uygun olacaktır. Radyoterapi esnasında soğuk ya da sıcaktan kaçınmak, içecek ve yiyecekleri ‘ılık’ tüketmek önemlidir. Sigara ve alkol kesinlikle tüketilmemelidir.
Işın tedavisi mi yoksa kemoterapi mi?
– Kemoterapi nedir? – Kemoterapi geniş anlamıyla ilaç tedavisi demektir. Tıbbın diğer alanlarında, özellikle infeksiyon hastalıklarında antibiyotiklerin kullanılması kemoterapi olarak adlandırılabilir. Konumuz onkoloji olduğunda kemoterapiyi “kanserin ilaçla tedavisi” diye tanımlayabiliriz.
- İlaçlar tıbbın diğer alanlarında kullanılan ilaçlardan daha mı farklı? – Bunlar, etki mekanizmaları farklı ve genel olarak yan etkileri daha ağır ilaçlardır.
- Yan etkilerinin ağırlığı kanser hücresini öldürürken normal hücrelere de zarar vermelerinden kaynaklanmaktadır.
- Genel olarak damar yoluyla verilir, ağızdan da alınabilir, kas içine de yapılabilirler.
Nadiren, cilt üzerine sürülen krem şekilleri de kullanılabilmektedir. Hatta özel kanüllerle belli bir organın damarına da verilebilirler. – Kemoterapi uygulaması konusunda daha detaylı bilgi alabilir miyiz? – Pratik hayatta en çok kullandığımız yöntem ilaçların damar yoluyla verilmesidir.
- Demin de söylediğim gibi bazen organa giden damara ilaç verilebilir.
- Örneğin karaciğere metastaz yapmış bir kanserde karaciğere giden damara doğrudan verilir.
- Bu şekilde etkisi daha yoğun oluyor öyleyse? – Evet, böylece daha çok o kısma etkili oluyor.
- Vücuda da yayılıyor ama diğer dokulara daha az miktarda ilaç gitmiş oluyor.
– Her kanser hastasına kemoterapi uygulanıyor mu? – Hayır uygulanmıyor. Mutlaka her kanser vakasına kemoterapi verilecek diye bir kural yok. Kanserde temel olarak kullanılan tedavileri sayacak olursak, 1. Cerrahi (tümörün çıkarılması), 2. İlaç tedavisi dediğimiz kemoterapi, 3.
- Işın tedavisi dediğimiz radyoterapi yöntemleri vardır.
- Son yıllarda yeni tedavi yöntemleri konusunda da büyük gelişmeler var, ama şu anda yaygın olarak uygulanan, bu üç tedavidir.
- Tabii kanserin cinsi ve yaygınlık derecesine bağlı olarak, bu tedavilerden biri, ikisi ya da hepsi kullanılabiliyor.
- Aynı anda radyoterapi ve kemoterapi uygulanabiliyor yani.
– Evet yapılabilir. Bizim konkomitant dediğimiz, aynı anda hem ilaç verip, hem de radyoterapi uyguladığımız kanserler vardır. Kemoterapi ve radyoterapiyi arka arkaya da verebilirsiniz. Kanser tedavisinde yukarıda saydığımız yöntemler farklı sıralarda birlikte uygulanabilir.
Örneğin, hastaya cerrahi yapılır, arkasından radyoterapi uygulanıp yine kemoterapi verilebilir. Cerrahi öncesi kemoterapi verilerek tümörün küçültülmesi sağlanır ve daha sonra hasta cerrahiye gönderilir. Cerrahinin ardından yine kemoterapi verilebilir. Yani cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi dediğimiz yöntemler, birlikte veya tek olarak ve değişik sıralarda olmak üzere kullanılabilir.
Bunların ne şekilde kullanılacağı komplike bir iştir, o kanserle ilgili onkoloji bilgisini gerektirir. – Radyoterapi ve kemoterapi arasındaki fark nedir? – Radyoterapi lokal bir tedavidir. Belli bir bölgenin ışınla tedavisidir. Kemoterapi ise tüm vücutta etkisini gösterir, gözle görülmeyen kanser hücrelerine de etki yapar.