Aşırı Terleme Neden Olur ve Nasıl Tedavi Edilir?
Aşırı terleme (hiperhidroz), günlük hayatı olumsuz etkileyen ve sosyal yaşamda rahatsızlığa yol açan bir durumdur. Terleme, vücudun doğal bir fonksiyonu olsa da hiperhidroz durumunda normalin çok üzerinde ter üretimi gerçekleşir. Bu yazıda, aşırı terlemenin nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgiler bulacaksınız.
Hiperhidroz (Aşırı Terleme) Nedir?
Hiperhidroz, vücudun ihtiyaç duyduğundan çok daha fazla ter üretmesi durumudur. Genellikle avuç içi, ayak tabanı, koltuk altı ve yüz gibi bölgelerde yoğunlaşır. İki tür hiperhidroz vardır:
- Primer (Birincil) Hiperhidroz: Altta yatan bir sağlık sorunu olmadan görülen aşırı terlemedir. Genellikle genetik faktörlerle ilişkilidir ve ergenlik döneminde başlar.
- Sekonder (İkincil) Hiperhidroz: Başka bir hastalık veya ilaç kullanımına bağlı olarak ortaya çıkar. Diyabet, tiroid problemleri, menopoz veya enfeksiyonlar gibi durumlar sekonder hiperhidroza yol açabilir.
Aşırı Terlemenin Nedenleri
Aşırı terlemenin birçok nedeni olabilir. Primer hiperhidrozda ter bezleri aşırı aktifken, sekonder hiperhidrozda altta yatan farklı faktörler vardır:
Primer Hiperhidroz Nedenleri
- Genetik yatkınlık (aile öyküsü)
- Sinir sisteminin aşırı duyarlılığı (sempatik sinir sisteminin fazla çalışması)
- Stres ve kaygı (duygusal tetikleyiciler)
Sekonder Hiperhidroz Nedenleri
- Diyabet (kan şekeri düzensizlikleri)
- Tiroid hastalıkları (hipertiroidi)
- Obezite (aşırı kiloya bağlı metabolik değişimler)
- Menopoz (hormonal değişiklikler)
- Enfeksiyonlar (tüberküloz, HIV gibi hastalıklar)
- Bazı ilaçlar (antidepresanlar, tansiyon ilaçları)
- Kalp hastalıkları
Aşırı Terlemenin Belirtileri
Hiperhidrozun en yaygın belirtileri şunlardır:
- Ellerde ve ayaklarda sürekli nemlilik
- Koltuk altlarında ıslaklık ve kıyafetlerde leke oluşumu
- Yüzde ve alında aşırı terleme
- Gece terlemeleri (sekonder hiperhidrozda daha sık)
- Terin kötü kokusu (bakteriyel çoğalmaya bağlı)
Bu belirtiler kişinin sosyal yaşamını, iş performansını ve özgüvenini olumsuz etkileyebilir.
Aşırı Terleme Nasıl Teşhis Edilir?
Hiperhidroz teşhisi için doktorlar şu yöntemleri kullanır:
- Fizik muayene (terlemenin yoğun olduğu bölgelerin incelenmesi)
- Tıbbi öykü (aile geçmişi, kullanılan ilaçlar)
- Kan testleri (tiroid, diyabet gibi hastalıkların araştırılması)
- Nişasta-iyot testi (terlemenin şiddetini ölçmek için)
Aşırı Terleme Tedavi Yöntemleri
Hiperhidroz tedavisinde birçok yöntem bulunur. Hafif vakalarda yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olabilirken, şiddetli durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
1. Topikal (Bölgesel) Tedaviler
- Alüminyum klorür içeren antiperspirantlar: Ter bezlerini geçici olarak tıkayarak terlemeyi azaltır.
- Reçeteli kremler: Glycopyrrolate içeren kremler aşırı terlemeyi önleyebilir.
2. İlaç Tedavileri
- Antikolinerjik ilaçlar: Sinir uyarılarını bloke ederek terlemeyi azaltır.
- Beta blokerler ve antidepresanlar: Strese bağlı terlemeyi kontrol eder.
3. İyontoforez Tedavisi
Özellikle el ve ayak terlemesinde etkilidir. Su dolu bir kabın içine yerleştirilen bölgeye düşük elektrik akımı verilerek ter bezleri geçici olarak bloke edilir.
4. Botoks Enjeksiyonu (Botulinum Toksin)
Koltuk altı, el ve ayaklara uygulanan botoks, ter bezlerini felç ederek 6-12 ay boyunca terlemeyi engeller.
5. Cerrahi Tedavi (ETS Ameliyatı)
Endoskopik Torakal Sempatektomi (ETS), aşırı terlemede kalıcı çözüm sunar. Terlemeye neden olan sinirler kesilir veya klipslenir. Ancak ameliyat sonrası kompansatuar terleme (vücudun başka bölgelerinde terleme) riski vardır.
6. Lazer ve Radyofrekans Tedavileri
Ter bezlerini tahrip etmek için lazer veya radyofrekans enerjisi kullanılır. Koltuk altı terlemesinde etkilidir.
Aşırı Terlemeyi Önlemek İçin Yaşam Tarzı Önerileri
- Pamuklu ve nefes alan kıyafetler giyin.
- Baharatlı yiyecekler ve kafeinden uzak durun.
- Stres yönetimi teknikleri uygulayın (meditasyon, yoga).
- Düzenli duş alarak bakteriyel çoğalmayı engelleyin.
- Kilo kontrolü sağlayın.
Aşırı terleme (hiperhidroz), yaşam kalitesini düşüren ancak tedavi edilebilen bir durumdur. Doğru teşhis ve uygun tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilir. Eğer siz de aşırı terleme sorunu yaşıyorsanız, bir dermatoloji uzmanına başvurarak size en uygun tedavi seçeneğini öğrenebilirsiniz.
Bu makale, aşırı terleme hakkında bilgi arayanlar için sadece bir rehber niteliğindedir.